مراجع حل اختلاف مالیاتی کدام اند؟

اغلب مودیان مالیاتی به این نکته واقف اند که در مواقعی که به نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات اعتراض داشته باشند، می‌توانند با طرح اعتراض، پرونده را جهت رسیدگی به هیات هایی ارجاع کنند که قانون مالیات های مستقیم تحت عنوان هیات های حل اختلاف مالیاتی پیش بینی کرده است. در این مقاله مراجع حل اختلاف مالیاتی را به طور کامل شرح می‌دهیم.

مراجع حل اختلاف مالیاتی

هرگونه اختلاف میان مودیان مالیاتی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی از یک طرف و ماموران و مراجع مالیاتی از طرف دیگر در خصوص کلیه مسائل مالیاتی از جمله مبلغ مالیات و یا چگونگی وصول آن در مراجع حل اختلاف مالیاتی مطرح می‌گردد. این مراجع عبارتند از: هیات موضوع ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم، هیات حل اختلاف بدوی، هیات حل اختلاف تجدیدنظر، شورای عالی مالیاتی، هیات ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم، هیات موضوع ماده ۲۵۱ مکرر، دیوان عدالت اداری.

 هدف اصلی مراجع هیات حل اختلاف مالیاتی

در کل، هیات حل اختلاف مالیاتی به عنوان یک سازمان مستقل و کارآمد، به شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی کمک می کند تا در مسائل مربوط به مالیات و عوارض، اختلافات خود را حل کنند و از اتلاف زمان و هزینه های ناشی از شکایات قضایی جلوگیری کنند.

وظیفه هیات حل اختلاف مالیاتی چیست؟

لذا قانون گذار برای رفع این گونه مسائل در ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم موارد زیر را عنوان کرده است: مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف ‌های مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع دیگری پیش ‌بینی ‌شده‌، هیات حل اختلافات مالیاتی است‌. بنابراین مودیان در صورت بروز اختلاف با سازمان امور مالیاتی باید به این هیات‌ها مراجعه نمایند.

شرایط عمومی هیات های حل اختلاف

• برگ دعوت باید حداقل ۱۰ روز قبل از تشکیل جلسه به مودی ابلاغ شده باشد
• هیات حل اختلاف مالیاتی با حضور هر سه عضو رسمی است
• رای هیات با حضور اکثریت آرا قطعی است
•   اعضای هیات نباید سابقه رای، ارتباط کاری، خانوادگی و دعاوی حقوقی با مودی داشته باشند
• می توان فقط یکبار جلسه هیات را به درخواست مودی و با ارایه دلایل موجه به تعویق انداخت
• هیات نباید اقدام به صدور رای به صورت عام و کلی نماید

نحوه دفاع در هیات های حل اختلاف مالیاتی چگونه است؟

مودیان مالیاتی برای دفاع در مراجع حل اختلاف مالیاتی پیشنهاد می شود نکات زیر را رعایت هستند:

مرجع اعتراض مالیاتی با توجه به نوع برگه مالیاتی

سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان اصلی‌ ترین مرجع برای رسیدگی به اعتراضات مالیاتی عمل می‌کند. با این حال، بسته به نوع برگه مالیاتی و مهلت زمانی تعیین شده برای اعتراض، مراجع مختلفی برای رسیدگی به این اعتراضات وجود دارد:

برگ تشخیص مالیات چیست؟

برگه‌ای است که به‌موجب آن سازمان امور مالیاتی، نتیجه محاسبات مالیاتی مودیان را طی آن اعلام می‌نماید. قانونگذار مقرر کرده که مودیان مالیاتی موظف هستند ظرف مدت چهار ماه بعد از پایان سال مالیاتی، اظهارنامه خود را تسلیم ادامه امور مالیاتی کنند.

در صورتی مودی نسبت به برگ تشخیص مالیاتی صادر شده توسط سازمان امور مالیاتی اعتراض داشته باشد، می‌تواند ظرف مدت ۳۰ روز پس از دریافت برگ تشخیص، اعتراض خود را به ادارات کل امور مالیاتی مربوطه ارائه دهد. این ادارات مسئول بررسی و رسیدگی به اعتراضات در این مرحله هستند.

برگ قطعی مالیات

برگ قطعی مالیات چیست؟ برگ قطعی مالیات، برگه‌ای است که سازمان مالیاتی در نتیجه اقدامات مودی در خصوص برگ تشخیص مالیات صادر می‌کند. به بیان دیگر، در صورتی که مودی برگ تشخیص را تمکین نموده و یا نسبت به پرداخت (و یا ترتیب پرداخت) مالیات متعلق اقدام نماید یا به آن بی‌اعتنا باشد، پس از طی شدن مهلت مقرر، برگ قطعی به صورت خودکار برای او صادر می‌شود.

اگر برگ مالیاتی صادر شده به صورت قطعی باشد و مودی قصد داشته باشد نسبت به آن اعتراض کند، باید ظرف مدت ۱۰ روز پس از دریافت برگ قطعی، اعتراض خود را به وزیر امور اقتصادی و دارایی ارائه دهد. در این مرحله، وزارت امور اقتصادی و دارایی مسئولیت رسیدگی به اعتراضات را بر عهده دارد.

رای قطعی مالیاتی

در صورتی که رای قطعی مالیاتی صادر شده و مودی خواستار اعتراض به این رای باشد، می‌تواند ظرف مدت دو ماه پس از دریافت رای، اعتراض خود را به شورای عالی مالیاتی ارائه دهد. شورای عالی مالیاتی بالاترین مرجع برای رسیدگی به اعتراضات در این مرحله است.

دعوی مالیاتی چیست؟

دعوی مالیاتی دعوایی است که بین مودی مالیاتی و اداره امور مالیاتی که موضوع اصلی آن در خصوص مالیات مطرح می‌شود. در نظر تخصصی تنها آن دسته از دعاوی، به عنوان دعاوی مالیاتی شناخته می‌شوند که در مراجع رسیدگی به اختلافات مالیاتی مطرح گردند. هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی و تجدید نظر، مرجع رسیدگی تخصصی به دعاوی مالیاتی است.

• اعتراض به برگ تشخیص مالیات در اداره امور مالیاتی مربوطه
• اعتراض به رای اداره امور مالیاتی در هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر
• طرح دعوی مالیاتی در دیوان عدالت اداری

 اعضای تشکیل دهنده مراجع حل اختلاف مالیاتی

در ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم اعضا هیات حل اختلاف مالیاتی معرفی شدند که بر این اساس سه نفر نماینده قانونی به شرح زیر اعضا این هیات را تشکیل می دهند. نفر اول نماینده ی سازمان امور مالیاتی است که باید دارای شرایطی باشد از جمله اینکه کارمند سازمان امور مالیاتی باشد، به مسائل مالیاتی کاملا آگاه باشد و دارای سابقه ی کاری لازم باشد.

در صورتی که برگ ‌تشخیص مالیات به صورت قانونی ابلاغ شده باشد و یا همزمان با تسلیم ‌اعتراض به برگ تشخیص در مهلت قانونی مودی انتخاب خود را اعلام ننماید، سازمان امور مالیاتی به تشخیص خود یک نفر را به عنوان نماینده مودی انتخاب خواهد کرد.

ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم

۱. عدم اعتراض مودی

اگر مودی ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص به وی اعتراض نکند؛ ( سکوت مودی ) که در این حالت مالیات  مودی قطعی خواهد شد و مودی مطابق ماده ۲۱۰ قانون مالیات های مستقیم بعد از صدور برگ قطعی مالیاتی، ۱۰ روز فرصت دارد که مالیات مطالبه شده را پرداخت کند در غیر این صورت پرونده وی به اداره وصول و اجرا سازمان امور مالیاتی ارسال و برگ اجرایی برای مودی صادر و ملزم به پرداخت یا ترتیب پرداخت مالیات است.

۲. اعتراض مودی

اگر مودی ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص به آن اعتراض کند؛ ابتدا پرونده مورد اعتراض در مرجع حل اختلاف موضوع ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم مطرح می‌شود که اصطلاحا به آن مرحله توافق با حسابرس کل مالیاتی گفته می‌شود.

اولین مرجع ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم

اگر مودی با حسابرس کل مالیاتی به توافق برسد و اسناد و مدارک و دلایل ارائه شده مورد قبول حسابرس کل مالیاتی قرار گیرد، حسابرس کل مالیاتی بایستی نظر خود را در پشت برگ تشخیص درج و پرونده برای صدور برگ قطعی به واحد مالیاتی ارجاع داده می‌شود.

زمانی که برگ تشخیص مالیات برای مودی صادر و ابلاغ می‌شود، اگر مودی با آن اختلاف داشته باشد می‌تواند در مدت ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ به صورت شخصی یا از طریق وکیل تام الاختیار خود با ذکر دلایل و ارائه اسناد و مدارک به صورت کتبی درخواست بازبینی مجدد کند.

مسوول یا مسئولان مربوط که توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شوند، باید پس از ثبت درخواست مودی و حداکثر ظرف ۴۵ روز از تاریخ ثبت درخواست به موضوع بازبینی کنند و در صورت کافی بودن دلایل و اسناد و مدارک ارائه شده برای رد محتوای برگ تشخیص، آن را لغو کنند و در صورت تأثیر دلایل و اسناد و مدارک در تغییر درآمد تشخیص شده، مقدار جدید درآمد قابل مالیات را مشخص کنند.

مزیت هیات حل ماده ۲۳۸ قانون مالیات مستقیم

طبق تعریف ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم، مهمترین امتیازی که مودی می‌تواند در این مرحله از مراجع حل اختلاف مالیاتی از آن بهره ببرد مدت زمان ۴۵ روزه است که طی آن می‌تواند با ارائه دلایل و اسناد و مدارک مثبته اعتراض خود را اعلام کند. همچنین در این مرحله از هیات‌های حل اختلاف مودی با یک شخص که آن ممیز کل مالیاتی نام دارد جهت توافق روبرو است در صورتیکه در هیات‌های حل اختلاف بعدی اینگونه نیست.

از دیگر مزیت‌های این هیات می توان به این نکته اشاره کرد که مودی مالیاتی می تواند با ممیز کل مالیاتی چندین مرحله جلسه داشته باشد و اگر نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد ممیز کل مالیاتی می‌تواند پرونده را جهت بررسی بیشتر به اجرای قرار داخلی ارجاع دهد.

هیات حل اختلاف بدوی

هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی یکی از مهم‌ترین حلقه‌های زنجیره دادرسی مالیاتی است که نقش مهمی در احقاق حقوق مودیان و جلوگیری از تضییع حقوق دولت ایفا می‌کند. این هیات با بررسی اعتراضات مودیان نسبت به برگه‌های تشخیص مالیات، به حل و فصل اختلافات مالیاتی کمک می‌کند و زمینه را برای اجرا عادلانه قوانین مالیاتی فراهم می‌آورد. بعد از ارسال پرونده از اداره امور مالیاتی به دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی و تعیین وقت صورت گرفته شده و ارائه اسناد و دلایل دو حالت رخ می‌دهد:

• اگر هیات حل اختلاف بدوی دلایل و مدارک مودی را قبول کند مالیات وی را تعدیل یا صفر می‌کند در غیر این صورت تعدیلی در مالیات صورت نمی‌گیرد و همان برگ تشخیص تایید می‌شود.
• چنانچه مودی رای هیات بدوی را قبول کند پرونده وی جهت صدور برگ قطعی به حوزه مالیاتی ارجاع داده می‌شود و اگر مودی به رای هیات بدوی معترض باشد باید ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای هیات بدوی به وی، اعتراض خود را به واحد مالیاتی مربوطه ارائه کند و بعد از اعتراض کتبی مودی پرونده برای رسیدگی به هیات حل اختلاف تجدید نظر موضوع ماده ۲۴۷ قانون مالیات های مستقیم ارسال می‌شود.

نماینده بند ۳ ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم

یکی از حقوقی که مودیان مالیاتی در زمان اعتراض مالیاتی دارند این است که می‌توانند نماینده خودشان را در هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی توسط خودشان انتخاب کنند، به این نماینده، نماینده بند ۳ ماده ۲۴۴ می‌گویند.

توجه کنید که مودی می‌تواند درخواست کند که نماینده وی (نماینده بند ۳ ماده ۲۴۴) در جلسه هیات حل اختلاف مالیاتی حضور پیدا کند، اما این نماینده به معنای تعیین یک فرد خاص نیست بلکه یک فردی به انتخاب سازمان امور مالیاتی و از صنف یا سازمان مورد درخواست مودی است.

نماینده انتخابی مودی در هیات‌های حل اختلاف بدوی، تجدیدنظر، می‌تواند حاضر شود و در هیات های ماده ۲۳۸ قانون مالیات‌های مستقیم،هیات حل اختلاف ۲۵۱ مکرر و شورای عالی مالیاتی چنین امکانی برای مودی وجود ندارد.

جلسات هیات های حل اختلاف با حضور ۳ نفر رسمیت می‌یابد (نماینده سازمان امور مالیاتی،قاضی حقوقدان و نماینده مودی) دقت کنید اگر هریک از اعضا در جلسات هیات حل اختلاف حضور نداشته باشد جلسه رسمیت ندارد، به خصوص زمانی که نماینده بند ۳ ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم که مودی انتخاب کرده است. اگر درجلسه حضور نداشته باشد، مودی می‌تواند درخواست عدم رسمیت و تشکیل جلسه برای زمان دیگری را درخواست کند. رای هیات‌های مزبور با اکثریت آرا اعضا قطعی و لازم الاجرا است ولی نظر اقلیت باید در متن رای درج شود.

چه قرارهای مالیاتی از سوی هیات حل اختلاف بدوی مالیاتی صادر می شوند؟

به طور کلی هیات بدوی مالیاتی رسیدگی جداگانه ای انجام نمی‌دهد و تنها برگه تشخیص را مورد بررسی قرار داده و آن را تایید یا رد می‌کنند. آرایی که توسط هیات حل اختلاف مالیاتی صادر می‌شوند، پس از مهلت بیست روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظر خواهی در هیات تجدید نظر مالیاتی است. هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی در جریان رسیدگی به اعتراض مودیان مالیاتی، قرارهای زیر را صادر می‌کند:

قرار رد اعتراض

قرار قبول اعتراض

در صورتی که هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی اعتراض مودی را وارد بداند، قرار قبول اعتراض را صادر می‌کند و رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی صادر می‌شود؛ با این حال رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، قطعی نیست و مودی یا اداره امور مالیاتی می‌توانند نسبت به آن اعتراض کنند.

قرار ابطال برگ تشخیص مالیات

قرار ابطال برگ مطالبه مالیات

اگر هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی تشخیص دهد که برگ مطالبه مالیات مستند به برگ تشخیص مالیاتی است که ابطال شده، قرار ابطال برگ مطالبه مالیات را صادر نموده و در این صورت مودی از پرداخت مالیات معاف می‌شود.

قرار ابطال برگ قطعی مالیات

در صورتی که هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی تشخیص دهد که برگ قطعی مالیات مستند به برگ تشخیص مالیاتی است که ابطال شده، قرار ابطال برگ قطعی مالیات صادر شده و مودی از پرداخت مالیات معاف می‌گردد.

قرار ابطال برگ تشخیص و مطالبه و قطعی مالیات

هیات حل اختلاف تجدید نظر

بعد از اعتراض مودی به رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، پرونده مودی به هیات حل اختلاف تجدید نظر ارسال می‌شود در این حال دو موضوع ممکن است رخ دهد: در جلسه هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر همانند هیات بدوی چنانچه دلایل و اسناد و مدارک مودی مورد قبول هیات تجدید نظر قرار گیرد مالیات مودی تعدیل و یا رفع تعرض خواهد شد و چنانچه دلایل و اسناد و مدارک مودی مورد قبول هیات حل اختلاف تجدیدنظر قرار نگیرد، تغییری در مالیات مودی داده نمی شود و رای هیات بدوی مورد تایید قرار می‌گیرد.

در صورتی که مودی رای هیات تجدید نظر را قبول کند، پرونده وی به واحد مالیاتی ارجاع شده و برگ قطعی مالیاتی صادر خواهد شد و در صورتی که مودی به رای هیات تجدیدنظر معترض باشد، باید ظرف مدت مشخص ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رای هیات تجدیدنظر به وی، اعتراض کتبی خود را به واحد مالیاتی مربوطه ارائه کند.

مودی مالیاتی حتما برای اعتراض به هیات حل اختلاف تجدیدنظر بایستی فرم تبصره ۱ ماده ۲۴۷ قانون مالیاتهای مستقیم را تکمیل نکند.

مودی در فرم ماده ۲۴۷ باید مشخص نماید که چه میزان از مالیاتی را که طبق رای هیات بدوی تعیین شده است را قبول دارد قاعدتا مبلغی که در فرم ماده ۲۴۷ اعلام می‌نماید نبایستی کمتر از میزان مالیات ابرازی شخص باشد.

ابلاغ وقت رسیدگی با رعایت حداقل فاصله زمانی

وقت رسیدگی هیات حل اختلاف مالیاتی در مورد هر پرونده، جهت حضور مودی یا نماینده وی و نیز اعزام نماینده اداره امور مالیاتی توسط دبیرخانه هیات‌های حل اختلاف مالیاتی به آنها ابلاغ می‌گردد.

هیات ماده ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم

در ماده ۲۱۶ قانون مالیات و براساس نص صریح قانون آمده هر زمانی که پرونده بدون تشریفات قانونی قطعی شود و مراحل قطعی شدن را به درستی سپری نکند، مودی می‌تواند پرونده را به هیات ماده ۲۱۶ احاله کند و درخواست اعتراض خود را کتبا در سامانه به ثبت رساند.

هیات حل اختلاف مالیاتی ماده ۲۱۶ قانون مالیاتهای مستقیم زمانی تشکیل می‌شود که مالیات مودی بدون اطلاع یا درخواست وی قطعی و برای وصول به اداره وصول و اجرا ارسال شده باشد. یکی از نکات مهم در مورد هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی که در صدر ماده (۲۱۶) قانون مالیات های مستقیم آمده است، فوریت و خارج از نوبت بودن رسیدگی آن‌ها به شکایات است.

مواردی که موجب شکایت به هیات ۲۱۶ قانون مالیات های مستقیم می‌شود:

اگر آخرین مرحله پرونده مودی،برگ تشخیص باشد.تشکیل هیات ۲۱۶ در حکم هیات بدوی است و چنانچه مودی یا مامور مالیاتی از رای هیات شکایت کند، پرونده به هیات تجدید نظر ارسال خواهد شد. اگر آخرین مرحله پرونده مودی، هیات بدوی بوده باشد یعنی بر اثر اشتباه یا هر علت دیگری رای هیات بدوی قطعی شده باشد. تشکیل هیات ماده ۲۱۶ در حکم هیات تجدید نظر است و چنانچه مودی یا مامور مالیاتی از رای صادره شکایت داشته باشد،شکایت در شورای عالی مالیاتی مطرح خواهد شد.

شورای عالی مالیاتی

شورای عالی مالیاتی به عنوان مرجع عالی كه دارای وظایف مهمی است، تلقی می‌شود و در برخی موارد به عنوان بازوی مشورتی رئیس كل سازمان امور مالیاتی یا وزیر امور اقتصادی و دارایی به شمار می‌آید. شورای عالی مالیاتی مركب از ۲۵ نفر عضو كه از بين اشخاص صاحب‌نظر، مطلع و مجرب در امور حقوقی، اقتصادی، مالی، حسابداری و حسابرسی كه حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی باشند به پیشنهاد رئیس كل سازمان امور مالیاتی و حكم وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب می‌گردند. دوره عضویت اعضا سه سال می‌باشد و در این مدت قابل تغییر نیستند.

چنانچه شورای عالی مالیاتی رای هیات حل اختلاف مالیاتی را نقض کند مطابق ماده ۲۵۷ قانون مالیات های مستقیم پرونده به هیات حل اختلاف هم عرض ارجاع داده می‌شود و چنانچه مودی از رای هیات حل اختلاف هم عرض شکایت داشته باشد، می‌تواند ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ ابلاغ رای هیات هم عرض به دیوان عدالت اداری شکایت کند.

هیات ماده ۲۵۱ مکرر

رسیدگی هیات ۲۵۱ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم به صورت ماهوی (ماهیتی) است یعنی می‌تواند به پرونده ورود کرده و مالیات را تعدیل یا صفر نماید. در صورتی که رسیدگی شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری به صورت شکلی است، و این به این معنی است که شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری نمی‌توانند درآمد مشمول مالیات را تعدیل و یا صفر نمایند و فقط می‌توانند رای هیات‌های مورد شکایت را از لحاظ مطابقت با قوانین و مقررات و آیین دادرسی رسیدگی و بررسی کنند.

هیات حل اختلاف ۳ نفری ماده ۲۵۱ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم، این هیات خارج از سازمان امور مالیاتی و در وزارت امور اقتصاد و دارایی تشکیل می‌شود و اعضای این هیئت زیر نظر مستقیم وزیر اقتصاد انتخاب می‌شوند.

صلاحیت هیأت موضوع ماده ۲۵۱ قانون مالیات مستقیم به دو بعد تقسیم می‌شود

• رسیدگی به تمام پرونده‌های مالیاتی قطعی، شامل مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم
• صلاحیت رسیدگی در هر دو بعد شکلی و ماهوی نسبت به رای‌های مورد اعتراض را داراست

در چه صورت پرونده به هیات ماده ۲۵۱ مکرر قانون مالیات های مستقیم می‌رود؟

مطابق ماده ۲۵۱ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم در مورد مالیاتهای قطعی موضوع مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم که در مرجع دیگری قابل طرح نباشد و به ادعای غیر عادلانه بودن مالیات مستندا به مدارک و دلایل کافی از طرف مودی شکایت و تقاضای تجدید رسیدگی شود وزیر امور اقتصاد و دارایی می‌تواند پرونده امر را به هیاتی مرکب از سه نفر به انتخاب خود جهت رسیدگی ارجاع نماید. رای هیات به اکثریت آرا قطعی و لازم الاجرا است.

دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری که زیر نظر رئیس قوه قضائیه است، آخرین مرحله دادخواهی برای رفع اختلافات مالیاتی به حساب می‌آید. تقدیم کردن دادخواست به دیوان عدالت اداری نسبت به رأی یا تصمیم قطعی مراجعی از قبیل هیئت حل اختلاف مالیاتی، شورای عالی مالیاتی، هیئت موضوع ماده (۲۵۱) مکرر قانون مالیات‌های مستقیم برای افراد داخل کشور به مدت ۳ ماه و برای افراد مقیم خارج از ایران ۶ ماه از تاریخ ابلاغ رأی یا تصمیم قطعی مرجع مربوط می‌شود.

جمع بندی

اغلب مودیان مالیاتی به این نکته واقف اند که در مواقعی که به نحوه محاسبه درآمد مشمول مالیات اعتراض داشته باشند، می‌توانند با طرح اعتراض، پرونده را جهت رسیدگی به هیات هایی ارجاع کنند که قانون مالیات های مستقیم تحت عنوان هیات های حل اختلاف مالیاتی پیش بینی کرده است. لذا هرگونه اختلاف میان مودیان مالیاتی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی از یک طرف و ماموران و مراجع مالیاتی از طرف دیگر در خصوص کلیه مسائل مالیاتی از جمله مبلغ مالیات و یا چگونگی وصول آن در مراجع حل اختلاف مالیاتی مطرح می‌گردد.